Budapeste deyince sizin de aklinizin bir kösesinde George Ezra’nin Budapest sarkisi calmiyor mu? Calmiyorsa hemen buraya koyayim sarkiyi, bir yandan yaziyi okurken bir yandan da sarkiyi dinleyin 🙂

Budapeste Hakkinda

Budapeşte, Macaristan’ın başkentidir. Aslında Tuna nehrinin iki yakasındaki Budin (Buda) ve Peşte’nin 17 Kasım 1873 yılında birleşmesiyle oluşmuş şehirdir.

Eski yıllarda Tuna nehri Budin’i ve Peşte’ yi ayırmıştı. İki şehri birbirine bağlaması için Chain Köprüsü inşa edilmeye başlamıştı. Bu köprü iki şehri birbirine bağlayacaktı. 17 Kasım 1873 yılında köprünün inşa edilmesiyle iki şehir bağlandı ve şehrin adı Budapeşte oldu.

Budapeşte, Macaristan’ın politik, kültürel, ticari, endüstri ve ihracat merkezidir. Berlin’den sonra Orta Avrupa’nın en büyük ikinci şehri olup, Macaristan nüfusunun beşte biri, 2003 yılı sayımına göre 1.719.343 kişi Budapeşte’de yaşamlarını sürdürmektedir.

Budapeşte coğrafi konumu, tarihî eserleri ve diğer çekicilikleri ile Avrupa’nın en güzel şehirlerinden biridir. Şehir Tuna’nın batı yakasında Buda (Budin) ve doğu yakasında Peşte şeklinde iki bölüme ayrılmıştır. Tuna’nın batı kıyısında Buda kalesinin çevresindeki görece engebeli bölgede tarihî semtler uzanır.

Budapeste ve Osmanli Dönemi

Kanuni Sultan Süleyman tarafından ilk olarak 1526’da fethedilen Budin ve Peşte, bir buçuk asırlık bir Türk hakimiyetinden sonra 1686’da elden çıkmıştır. Türk idaresi sırasında, Karadeniz üzerinden Tuna yoluyla İstanbul’dan nispeten kolay ulaşılan bir beylerbeyilik merkezi olduğundan kolayca Türkleşmişti. Ticaret yollarının birleştiği bir yerde bulunan Budin ve Peşte, bir taraftan zengin bir ticaret şehri görünümü alırken, burada kurulan çeşitli vakıflar bu Orta Avrupa şehrine bir Osmanlı yerleşim merkezi manzarası vermişti. 1662 yılında burayı ziyaret eden Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Budin ve Peşte’nin etraflı bir tasviri bulunmaktadır.

Evliya Çelebi, Buda’da 25 cami, 47 mescit, 12 medrese, 16 mektep, 2 hamam, 8 kaplıca, 9 han, 1 saat kulesi ve 1 bedesten bulunduğunu bildirmektedir. Bunların çoğu bugün ayakta değildir. Sokullu Mustafa Paşanın yaptırdığı Mustafa Paşa Camii ve Türbesinin Mîmar Sinan’ın eseri olduğu bilinmektedir.

Budapeste Gezilecek Yerler

Buda Kale Bölgesi

Isterseniz finükülerle isterseniz yürüyerek cikabileceginiz, Budapeste’nin Buda tarafinda kalan kale bölgesi Balikci Tabyasi, Budapeste Tarih Müzesi, Saray, Macaristan Ulusal Galerisi ve Matthias Kilisesi gibi bircok noktayi bir arada görebileceginiz bir bölge. Yazinin en sonuna ekledigim gibi Buda bölgesine bir gün Peste kismina da bir gün ayirarak kendinize bir rota cikarabilirsiniz (ya da benim rotayi kullanabilirsiniz). Buda Kalesi Osmanli döneminde bizimkiler tarafindan kullanilmis. Insan üzülüyor “buralar bizimdi, hala da bizim kalabilirdi” diye.

Balikci Tabyasi (Fisherman’s Bastion)

Eskiden bu bölgeyi koruyan balikcilar sebebiyle Balikci Tabyasi olarak anilan bu noktada, sehrin sahane manzarasinin keyfine varabilirsiniz, tabii turist kalabaligi izin verirse. Garip bir sekilde tabyanin üst kismina cikmak ücretli olsa da neredeyse ayni manzarayi belki de daha güzelini biraz ileride balkonlarda ücretsiz görmeniz mümkün. Keklik gibi para ödemeyin yani, az biraz saga sola yürüyün olur mu 🙂

Matthias Kilisesi (Matthias Church)

Catisi Viyana’daki St Stephan Katedrali, Zagreb’deki St Marks Kilisesini andiran Matthias Kilisesi Osmanli’nin sehre hakim oldugu dönemde 150 yil boyunca camii olarak kullanilmis. Yapi disaridan da iceriden de cok güzel. Ama hemen g*tünün dibine insa edilen Hilton Otelini hic sevmedim. Baska yer mi kalmadi Hiltoncum, katedralin agzina oteli dikmissin!!!11!!11!1 Neyse kilisenin icine girmek 1500 forint.

Bu arada forint ne derseniz Macaristan’in para birimi, 1 TL 59 HUF (hungarian forint) arkadaslar.

Macaristan Ulusal Galerisi

Kale bölgesinde yer alan ve icinde gotik, bas, bariton allah ne verdiyse sanat eseri barindiran galerinin giris ücreti 1800 forint.

Processed with VSCO with au5 preset

Budapeste Tarih Müzesi

Kale bölgesindeki o görkemli binalardan biri olan tarih müzesi Macaristan ve Budapeste’nin tarihine dair sergilerin ve eserlerin yer aldigi bir müze. Girisi 2000 forint.

Uri Utca

Matthias Kilisesinden kaleye dogru yürüdügünüz bölgeye verilen ad! (Eger atmiyorsam Utca Macarca’da sokak demek) Evler, caddeler, sokaklar falan asiri güzel.

Kale bölgesini gezerek Buda kismini bitirdigimize göre artik nehrin diger tarafi olan Peste kismina gecip oradaki gezilecek yerleri kesfe devam edebiliriz.

Kahramanlar Meydani (Hösök Tere)

1896 yilinda Macaristan’in ülke olarak 1000. yilini kutlamak amaciyla tarihinde yer etmis önemli insanlarin heykellerini barindiran bu anit, Budapeste’nin en popi yerlerinden biri.

Varosliget Sehir Parki

Kahramanlar Meydaninin hemen arkasinda kalan Varosliget her Avrupa sehrinde olan ve bizleri kisim kisim kiskandiran agacli, göllü bir sehir parki. Ayrica parkin icinde Tarim Müzesi, Güzel Sanatlar Müzesi, Modern Sanatlar Müzesi gibi müzeleri bulabilir ve gezebilirsiniz.

Processed with VSCO with au5 preset

Vajdahunyad Kalesi

Varosliget’in icinde kalan ve su an bina olarak Macaristan Tarim Müzesine ev sahipligi yapan bu kale, disaridan bakinca Harry Potter’daki Hogwarts satosunu animsatiyor. Burasi da Kahramanlar Meydanindaki anit gibi 1000.yil kutlamalari sirasinda insa edilmis. Icine girip müzeyi gezmedim ama disindan doya doya bakip fotograf cekebilirsiniz.

Macaristan Parlamento Binasi

Budapeste’de en en sevdigim, karsisinda saygiyla egildigim yapi Parlamento Binasi. Dünyanin en büyük ücüncü parlamento binasi olan 96 metre yüksekligindeki bu yapi gecesi gündüzü ayri güzel binalardan. Halihazirda aktif olarak meclis olarak kullanilmasina ragmen, eger toplanti vs yoksa düzenlenen turlarla ziyaretci de kabul ediyor. Bina Peste tarafinda, Tuna Nehri kiyisinda kaliyor, Kale Bölgesinden görüp fotograflamis olsaniz bile benim tavsiyem sehrin Buda tarafinda binayi tam karsidan gören noktaya gidip oradan resim almak.

Shoes on the Danube Aniti

1944-1945 yillari arasinda sehirde nehir kiyisinda katledilen Yahudilerin anisina yapilan kücük ayakkabi figürleri Parlamento binasina yürüme mesafesinde. Insanin tüylerini ürpertiyor, üzüyor!

St Stephen Basilikasi

Budapeste’nin en büyük kilisesi olan St Stephen Kilisesi 1900lü yillardan beri sehirde boy gösteriyor. Icinde Aziz Stephen’in mumyalanmis sag eli varmis, iceriye giris ücretsiz, girip dolastim ama mumyalanmis eli bulamadim. Ayrica oitheblog’dan ögrendigime göre bu bazilika da 96 metre uzunlugundaymis (Parlamento binasi gibi) ve sebebi de din ve devlet islerinin birbirine karsi üstünlügü olmadigini belirtmekmis.

Dahony Sokagi Sinegogu

Dan Brown’in son kitabi Origin’i (Baslangic’i) okudunuz mu? Orada Yahudi alemini temsil eden din adami tam olarak bu kilisede görev yapiyordu. Dünyanin en büyük ikinci sinegogu olan Dahony Sokagi Sinegogu bahcesindeki Yahudi mezarlari ve katledilen Yahudileri anmak icin yapilan metal yaprakli agacla görmeye deger. Giris ücretli, 4000 forint. Kitabi da okuyun mutlaka!

Vaci Utca

Avrupa sehrinin olmazsa olmazi alisveris caddesi Vaci Utca sagli sollu kafeler, restoranlar ve magazalarla gezmesi keyifli sokaklardan biri.

Pal Sokagi

Macar yazar Ferenc Molnar’ın 1906 yılında çocuk kitabı olarak yayınlanan bu hikayede Budapeşte’de yaşayan ve Pal Sokağı’nı kendilerine oyun yeri etmiş beş çocuğun o sokağı kendilerinden almaya çalışan diğer bir çocuk grubuyla girdikleri mücadele anlatılıyor. Bana kalırsa her yaşta ve birden fazla okunabilecek bir kitap! Konumuza dönersek, Budapeşte’de bu kitap ve kahramanı beş çocuk anısına küçük bir anıt heykel yapılmış. Görmeyi en çok istediğim yerlerden biriydi. Uzun bir süre çocukların yanından ayrılamadım ? Görmeyi isterseniz bu anıt Prater Utca 11 adresinde. M3 metrosunu kullanıp Corvin-negyed istasyonunda inip yukarı çıktıktan sonra József Bulvarı üzerinde biraz yürüdükten sonra sağdaki Práter sokağına girmelisiniz. Heykel grubu (bir okul olan) 11 no’lu binanın hemen önünde yer alıyor ?

Budapeste’de Yeme Icme

Macaristan deyince “gulas yemeden dönme” lafini duymayan yoktur herhalde. Etli corba denebilecek ve asiri doyurucu bu yemek Budapeste’de hemen her restoranda yiyebilirsiniz. Bir de bizdeki kirmizi toz biber olan paprika baharatini ne var ne yok bütün yemeklerin icine koymuslar resmen, bunlardan en bilineni de Chicken Paprika. Bu iki geleneksel yemegi tadabileceginiz güzel mekanlardan biri de KIOSK.

Great Market Hall

Sokak marketi/pazari konseptli bu yerde bircok yemegi tadabilirsiniz. Bizim pisinin dev boyutta olanini üzerine cesitli malzemeler koyarak sunuyorlar mesela, tavsiye ederim.

New York Cafe

1800lü yillardan günümüze kadar uzanan tarihiyle Ingiltere Kraliyet Sarayi dekorasyonu ve kralice tebaasindan gelen calisanlari ile inanilmaz güzel bir ortam görmek istiyorsaniz kesinlikle gitmelisiniz. Evet pahali, evet uzun kuyruk beklemeniz gerekecektir ama ambiyans icin girip bir sicak cikolata icin derim ben (sicak cikolata 8,5 €).

Budapeste Haritalar

Budapeste’de iki gün gecirdim, yukarida da söyledigim gibi bir günü Buda kismina bir günü Peste kismina ayirmak yeterli olacaktir. Benim kendime cizdigim rota ve haritalari da ekliyorum.